Naselje je oivičeno ulicama Poručnika Spasića i Mašere, ulicama Katarine Bogdanović, Petra Lubarde, Tome Maretića i Jurice Ribara

početak izgradnje 1967

završetak izgradnje 1970

Borivoje Jovanović, Milan Lojanica, Predrag Cagić

Udruženje građevinskih preduzeća „Imos“ Ljubljana

Urbanistički zavod Beograd (urbanistički uslovi), inž. arh. Serša Roman, GP Tehnograd Ljubljana (koordinacija), Gradbeni centar Ljubljane (tehnologija i racionalizacija), inž. Kalafatović (dinamika izgradnje), IMP Ljubljana (Instalacije), Termoelektro Beograd (grejanje). Investitor: Stambena zadruga Betonjerka, Beograd

Arhitektura - Višeporodična/kolektivna, Kula

Urbanizam - Stambeni kompleks

Julino brdo, beton, brutalizam

U vreme kada je sagrađeno, predstavljalo je izvesnu prekretnicu u urbanističkom planiranju stambenih naselja. Rešenje je veoma ionteresantno, u urbanističkom i projektantskom u smislu. Zamišljeno je da naselje bude koliko je moguće, izolovano od vozila, i u horizontalnom i u vertikalnom pogledu, s obzirom da vozila mogu da prolaze samo sa obodne strane naselja i na nižim kotama, tako da u zoni stambenih zgrada i ulaza dominiraju pešačke komunikacije.

Najviša kota Julinog brda se nalazi na 124,23 m nadmorske cisine, u ulici Poručnika Spasića i Mašere. Soliteri se mogu videti sa svih nižih delova Beograda, naročito sa reke Save. Na Julinom brdu  pozicionirani su određeni objekti infrastrukture – hidrotehnički čvor, kao i rezervoari koji snabdevaju vodom centar grada. Broj stanovnika Julinog brda je iznosi preko 6.600 stanovnika.

Julino brdo je kameniti brežuljak kojim se uz dolinu reke Save i Makiškog olja završava brdoviti predeo Košutnjaka, Banovog brda i Žarkova. Put za Železnik i Obrenovac, Lazarevački i Ibarski put, oivičavaju Julino brdo, u njegovom podnožju se sustiču, oko njega se granaju u rasutu mrežu ulica Banovog brda, Žarkova i Čukarice.

Osnovna ideja o prostornoj organizaciji u likovnom pogledu osmišljena je u skladu sa geometrijskom šemom dve parabole usmerene u suprotnim pravcima i konkavnim stranama jedna prema drugoj. U okviru te geometrijske primarne konstrukcije, rastavljanjem i spajanjem oblika, promenom ritmova krovnog nadvišenjai unošenjem drugih korekcija, ostvaruju istovremeno vizuelno estetički sadržaji koji izmiču lako sagledljivoj formuli i koji razarajući osnovni poredak, stvaraju slobodne ritmove i neobavezne, gotovo spontane strukture oblika.

Pokrenutost terena doprinela je da se izolacija od vozila postigne ne samo u horizontalnom nego i u vertikalnom pravcu. Vozila su ostala ne samo sa druge strane kuća nego i na nižim kotama. Međuprostor je dobio oznake potpune neometane dominacije pešaka.

Dvostrana orijentacija stanova zahteva dve fasadne ravni – jednu naspram druge ili jednu upravnu na drugu. To doprinosi mogućnosti realizacije više stanova na etaži, to je tzv.ugaona pozicija stana, i ona je primenjena na Julinom brdu. Četiri stana na etaži nude jednakost uslova (orijentacije i organizacije) svim stanovima. Blizu su i povoljni efekti (racionalnost) odnosa korisne stambene površine i površine namenjene zajedničkoj horizontalnoj i vertikalnoj komunikaciji u zgradi.

Šema konstruktivnog sklopa kod ovakvih pozicija je jednostavna, statički kruta (mogućnost frontalnih ili dijagonalnih simetrala). Tipska stambena etaža Julinog brda građena je sistemom vertikalnih šajbni – zidova u sklopu upravno postavljenih «češljeva» simetrično po dijagonali. Sanitarni čvorovi, grupe kupatila i kuhinja vezanih u parove, zauzimaju zone oko stepenišnog jezgra, formiraju oko njega neku vrstu tampon obruča prema koirsnim stambenim prostorijama.

Eksplicitnom podelom stana na zonu za dnevni boravak i zonu za spavanje, naglašene su potrebe segregacije stambenih funkcija. Zona prostora dnevne aktivnosti okuplja mesta zajedničkog porodičnog života, susreta, komunikacija, kuhinjska radna zona i ulazni prostor sa servisom – garderoba kaputa, ostava i drugo. Zona tzv.intimne svrhe – spavanje, higijena, prima u sebe prateće funkcije – odmor, rad, garderobu rublja. To je osnovna orgaitzacija prostora stana. Preostalo su detalji i varijacije najpovoljnijih odnosa iz zbira problema vezanih za pitanje dimenizonalnosti, upotrebljivosti i tehničke opreme.

Autori su za projekat dobili Oktobarsku nagradu grada Beograda.

 

Izvori

1. -. „Julino brdo. Opšti beogradski konkurs za arhitektonsko rešenje stambenog naselja Julino brdo u Beogradu 1966.“ Arhitektonski urbanizam, 74-77, Beograd (1975): 48-50
2. -. „Stambeno naselje Julino brdo.“ Arhitektonski urbanizam, 55, Beograd (1969): 16-21
3. Bogunović­, S. Giša. Arhitektonska enciklopedija Beograda XIX i XX veka,

1. Janković, Božidar. „Neki problemi nastupaju projektovani stambenim zgradama“, Bilten Central za stanovanje, IMS, 23, Beograd (1979): 3.

5. Jovanović, Jelica ur. Registar moderne arhitekture i urbanizma u Srbiji 1945-1990. Beograd (2018): Društvo arhitekata beograda – Dokomomo Srbija.
6. Mecanov, Dragana. „Valorizacija modernističke baštine na primeru stambene arhitekture Beograda 1947-1967“, magistarska teza. Beograd, 2006: Arhitektonski fakultet Univeziteta u Beogradu.
7. Mecanov, Dragana. „Prostorna organizacija stambenih zgrada građenih u Beogradu u prefabrikovanim industrijalizovanim sistemima“, doktorska disertacija. Beograd, 2015: Arhitektonski fakultet Univeziteta u Beogradu.
8. -, RTS: „Moderna arhitektura u Srbiji: Lojanica, Cagić, Jovanović“, 24.7.2009, pristup 11.2019.

 

Podnosilac izveštaja

Dr Dragana Mecanov, d.i.a.